WEER EEN PROJECT OVER DE OORLOG?!
Waarschijnlijk zult u thuis overladen worden met informatie door uw zoon of dochter, of krijgt u als docent regelmatig de vraag wanneer de Tweede Wereldoorlog wordt behandeld in de les. Of misschien wel helemaal niet, want de Tweede Wereldoorlog speelt steeds minder een rol in het leven van jongeren. Logisch, want het is inmiddels bijna 75 jaar geleden sinds Nederland is bevrijd. Toch vindt 'DE OOGGETUIGE' jongeren de belangrijkste doelgroep om te bereiken als het gaat om de Tweede Wereldoorlog. Maar wat kunt u daar als ouder of docent mee doen?
​
Net zoals het logo van ‘DE OOGGETUIGE’ vervaagt, vervaagt ook het aantal ooggetuigen in Nederland. Slechts zo'n 9% van de huidige bevolking heeft de bevrijding zelf meegemaakt. Dat betekent dat er nog maar 9% aan verhalen over is die uit de eerste hand verteld kunnen worden. Voor uw kind of scholier is dit best wel ernstig. Er zal straks een generatie komen, waar uw kind of scholier misschien bij zit, die helemaal geen verhalen meer zal horen van de ooggetuigen zelf. Misschien zal daarmee de interesse van jongeren óók vervagen. Daarom wil ‘DE OOGGETUIGE’ erop toe zien dat de verhalen die er nu nog wel zijn, bij hun terecht komen op een manier die spannend, prikkelend én educatief is.
​
Aan het begin van dit project is er een mini-onderzoek uitgevoerd onder een aantal middelbare scholieren in Groningen. Er is getest hoe goed hun begrippenkennis is, door een aantal begrippen voor te leggen. Van de 386 antwoorden, wist 76% wie Adolf Hitler was. Zo’n 94% wist wat een concentratiekamp is en een schamele 56% wist wat de NSDAP was. Dit onderzoek is gebaseerd op een eerder onderzoek uit 2018, door Marc van Berkel. Hij onderzocht de kennis van jongeren over de Tweede Wereldoorlog (klik hier om daar meer over te lezen). Zijn conclusie? Hun kennis is redelijk, maar kan veel beter.
​
Hoe kunt u als ouder of docent er op toezien dat de kennis van jongeren over de Tweede Wereldoorlog niet minder wordt? En hoe kunnen we met z’n allen voorkomen dat de Tweede Wereldoorlog geen‘oud nieuws’ wordt voor jongere generaties? Daar heeft Marc van Berkel een aantal tips voor:
​
Tip 1: Laat zien dat lessen uit Tweede Wereldoorlog actueel kunnen zijn
‘’De Tweede Wereldoorlog stopte 75 jaar geleden, maar het leeft voort in de collectieve herinnering van veel mensen. Antisemitisme, racisme en discriminatie vinden nog dagelijks plaats. De mechanismes die tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgden voor uitsluiting en vervolging van minderheden zijn nog steeds gaande. Vooroordelen, stereotypen, uitsluitingsmechanismen, we hebben er allemaal op een manier last van gehad. Als je laat zien wat er in de oorlog is gebeurd op gebied van mensenrechtenschendingen, denk ik dat je daarmee jongeren beter voorbereid op hun deelname in de democratische samenleving.’’
​
Tip 2: Kennis is meer dan chronologische geordende feiten over de Tweede Wereldoorlog weten
‘’Jongeren moeten een basiskennis beheersen en kernbegrippen en belangrijke gebeurtenissen uit de oorlog kennen. Maar het is ook belangrijk om jongeren te leren dat de uitschakeling van de rechtsstaat ertoe heeft geleid dat op grote schaal mensenrechten werden geschonden. Wat ze kunnen leren over de oorlog, is dat het ook gaat over menselijk gedrag. Dat kunnen docenten via oorlogsverhalen heel goed aan jongeren overbrengen.’’
​
Tip 3: Je moet kunnen uitleggen waarom de Tweede Wereldoorlog belangrijk is om over te leren
‘’Als u of jij het belangrijk vindt dat uw kind of scholier over de Tweede Wereldoorlog leert, moet je kunnen uitleggen waarom dat van belang is voor hen. We hebben zelf allemaal als kind wel eens tijdens de les geroepen: ‘’Waarom moeten we dit leren?’’. Als je zelf goed kunt uitleggen waarom je het belangrijk vindt dat de informatie over de Tweede Wereldoorlog blijft voortleven, zullen jongeren dat ook beter begrijpen.’’
​
Tip 4: Denk goed na over het inzetten van visuele middelen
‘’Toen ik zelf begon als docent, zette ik gewoon een film uit de Tweede Wereldoorlog op tijdens de les. Zo’n film heeft natuurlijk enorm veel impact op jongeren, maar daar moet je beter over nadenken. Films als Oorlogswinter of The Boy In The Striped Pajamas zijn erg indrukwekkend, maar ze zijn fictie. Historisch gezien kloppen ze namelijk niet. Zo’n 99% van de kinderen in vernietigingskampen werd vlak na aankomst al vergast. In de film leeft een jongetje maandenlang in een vernietigingskamp, dat klopt historisch niet. Leer jongeren ook zelf inzien wat het verschil is tussen fictieve oorlogsverhalen en de werkelijkheid. Daardoor leren ze echt wat de oorlog inhield.’’
​
En tot slot, laat ze natuurlijk de verhalen op DE OOGGETUIGE doorlopen om zelf te ervaren hoe de oorlogstijd is geweest. Marc: ‘’Persoonlijke verhalen zijn ontzettend waardevol, die maken écht indruk op jongeren. Didactisch gezien is het ook heel sterk. Maar zorg er wel voor dat jongeren het overzicht van de geschiedenis blijven houden. Dit is slechts een handjevol verhalen over de oorlog…’’