Tip!
Zet voor de beste ervaring je geluid aan!
‘’Come on,’’ hoor je een vriendelijke Amerikaanse stem vlak boven je hoofd zeggen. Je ligt op de grond en kunt je ogen amper openhouden. Met alle moeite die het kost, kijk je omhoog en zie je het gezicht van een Amerikaan boven je hangen. Je hebt niet door wat er gebeurt als een stel Amerikanen je de kelder uit tillen en in het gras buiten de bierkelder neerleggen. Het is stil buiten en de hemel is pikzwart. Een oase van rust omarmt je en het zachte gras voelt voor het eerst als een fatsoenlijk bed. Eén van de Amerikaanse soldaten grijpt in zijn jaszak en haalt er een oranje voorwerp uit. Als je het tegen je neus aanhoudt, ruik je wat het is: een sinaasappel! Je voelt je veilig bij de vriendelijke soldaat en in alle stilte vergeet je even wat er aan de hand was. Als de soldaten weglopen, blijf je alleen achter in het gras.
​
Na het eten van de sinaasappel voel je de vitaminen door je lijf stromen. Je voelt je hoofd helderder worden en begint weer terug op aarde te komen. Ineens besef je weer waar je bent. ‘’O, mijn hemel, ik kan hier toch niet in mijn eentje blijven liggen?!’’ denk je geschrokken. In de verte hoor je het gebrul van vrachtwagens. Je knijpt je ogen samen en ziet dat de Duitse krijgsgevangenen één voor één de vrachtwagens ingeladen worden. Je beseft plots wat er gebeurt. ‘’Ik kan hier niet alleen achterblijven,’’ mompel je zachtjes, terwijl je jezelf omhoog probeert te hijsen. Je kunt je nog net aansluiten bij de rest van de krijgsgevangen en gaat samen met hen op weg, naar de volgende gevangenis.
​
Jij en de andere Duitse krijgsgevangenen zijn van gevangenis naar gevangenis gebracht. Jullie moeten aan het werk voor de Amerikanen, tot na het einde van de oorlog. Hoe meer werk je doet, hoe meer te eten je krijgt. Op deze manier ben je een groot deel van Duitsland doorgekomen, te voet, waarna je uiteindelijk weer thuis bent gekomen. Hier wachten je vader, moeder, broertje en zus je op. Verdrietig zegt je vader dan: ‘’Je broer komt niet meer terug...’’ Pas zeventien jaar later ontdekken jullie dat hij is gesneuveld in Oostenrijk.
​
Zo, dat was wel een indrukwekkend verhaal, hè? Franz Marheineke is nu 91 jaar oud en heeft op zestienjarige leeftijd veel meer meegemaakt dan wij ons kunnen voorstellen. Zoals je misschien hebt gemerkt, heeft Franz veel voor Duitsland gedaan in de oorlog. Hij heeft hierbij uitgelegd nooit te hebben begrepen wat voor gruwelijke mensen de nazi’s eigenlijk echt waren:
​
‘’Ik ben vandaag de dag nog steeds verbijsterd hoe het mogelijk is geweest dat Hitler zo’n persoon was. Hij groeide op als een doodnormale jongen in een burgerlijk gezin met eenvoudige ouders. Hoe kan zo’n jongen veranderen in zo’n monster? Ik heb me nooit zorgen gemaakt toen Hitler het land regeerde, pas later begreep ik wat voor man hij echt was. Niet alleen Adolf Hitler, maar ook Arthur Seyss-Inquart* en Heinrich Himmler* bleken vreselijke personen te zijn. Misschien nog wel erger dan Hitler zelf.’’
​
WIE WAREN...
Arthur Seyss-Inquart &
Heinrich Himmler?
De Oostenrijkse nazi Seyss-Inquart was een van de trouwste aanhangers van Adolf Hitler. Tijdens de oorlog werd hij uitgeroepen tot Rijkscommissaris van Nederland. Himmler was een nationaalsocialistisch politicus en de leider van de SS. Ook was hij erg betrokken bij de komst van de concentratiekampen.
Wie waren Arthur Seyss-Inquart &
Heinrich Himmler?
‘’De nazi’s hebben we nooit als slecht gezien. Tijdens de Reichsführerschule keek ik tegen hen op. Pas na de oorlog heb ik ervaren dat nazi’s slechter waren dan ons destijds verteld werd. Mijn mening is daardoor compleet veranderd. Het doet me pijn dat ze zulke gruwelijke dingen hebben gedaan. Tijdens de oorlog werd ons verteld dat alle Joden weggestuurd werden om te werken voor Duitsland, om groente te verbouwen en dat soort dingen. We hebben toen nooit geweten wat er echt met de Joden gebeurde.’’
Een bekende nazi, of : SS'er niet zover van Groningen vandaan, was Albert Gemmeker, de kampcommandant van Kamp Westerbork. Een man waarvoor je moest uitkijken, werd in het kamp gezegd. In 1942 werd Kamp Westerbork officieel een doorgangskamp en Gemmeker nam bezit van de enige woning op het terrein, die nu nog steeds in tact is: