WELKOM OOGGETUIGE!

Je gaat nu het verhaal doorlopen van Frans de Wit. Frans is geboren in Wildervank, op 8 december 1923. Tijdens de oorlog heeft Frans op verschillende adressen ondergedoken gezeten. Dit moest hij doen vanwege zijn werk in de oorlog. Frans was namelijk in aanraking gekomen met het verzet en besloot verzetswerk te gaan doen. Voor zijn eigen veiligheid, sliep hij daarom bijna nooit thuis. Ondanks dat alle gebeurtenissen in dit verhaal echt gebeurd zijn, kan het voorkomen dat de tijdsaanduiding niet volledig klopt. Je moet er rekening mee houden dat er tussen sommige gebeurtenissen dagen, maanden of jaren zaten. Voor een goede doorloop van het verhaal zijn alle gebeurtenissen achter elkaar geplaatst.

Bezoek deze pagina voor de beste ervaring op een laptop, tablet of pc!

Terug

WAT WAS...

Een tewerkstelling?

Als de oorlog al even bezig is, worden steeds meer Nederlandse mannen verplicht om in Duitsland aan het werk te gaan. Bij Frans werd er een lijst naar zijn werkplek gestuurd, met de namen van alle mannen die zich moeten melden in Duitsland.

Wat was een tewerkstelling?

Je kijkt moeder aan, die strak naar de grond blijft staren. ‘’Werken in Duitsland? Dacht het niet’’, denk je terwijl de directeur de brief voorleest.

Veel van je vrienden hebben hetzelfde bericht gehad. Ze worden ingezet op verschillende locaties in Duitsland. Jij moet uitgerekend op een scheepswerf aan de slag. Gelukkig maakt het je niks uit dat je geen bal verstand hebt van scheepswerven, want je hebt vooraf al besloten dat je niet zou gaan. Je kunt je het gesprek met je vrienden nog goed herinneren. De één durfde niet in onderduik te gaan en de ander was vastbesloten nooit iets voor die Duitsers te gaan doen. Je blijft naar de brief in de handen van de directeur staren. Niet bang, maar vastbesloten. Je weet wat je nu te doen staat…

Je hebt de eerste oproep gehad om in Duitsland aan het werk te gaan. Later ontvang je een tweede oproep, met de precieze datum en de locatie waar je klaar moet staan. Maar jij geeft er geen gehoor aan. Je moet wegwezen uit Wildervank dus je vertrekt naar je oom en tante in Hoogkerk om onder te duiken, zonder dat je ouders weten waar je bent.

Ga naar je oom en tante

Eventuele bronnen die gebruikt zijn voor de ondersteuning van dit verhaal, kun je hier terugvinden.

Het is mistig buiten. De koude, winterwind blaast door de takken van de bomen. Vanuit bed hoor je de wind blazen en kleine regendruppeltjes op de ramen tikken. Je wilde vandaag graag aan het werk gaan op kantoor, maar dat ging niet. ‘’Met zo’n keelontsteking kun je vandaag beter in bed blijven’’, had moeder vanmorgen geadviseerd. Buiten is het inmiddels schemerig geworden en je drukt het lampje naast je bed in. Beneden wordt er op de deur gebonsd en je hoort een bekende stem: de directeur van kantoor. Je trekt de dekens iets hoger en wacht rustig af op wat er staat te gebeuren.

Je denkt terug aan het moment waarop het bericht kwam dat de oorlog was uitgebroken. Jullie hoorden het op een oude, krakende radio: de Duitsers waren onverwachts Nederland binnen gevallen. Snel daarna volgde de rede van koningin Wilhelmina. Je kunt je herinneren hoe bij moeder de tranen over haar wangen liepen, terwijl vader haar probeerde gerust te stellen. Voor jou en je vrienden was geen sprake van angst. Er gebeurt eens wat in Nederland, spannend!

Je gedachten worden verstoord als je moeder hoort roepen van beneden. ‘’Er is iemand voor je.’’ Iets te snel spring je uit bed, waardoor een bonzend gevoel je hoofd binnenschiet. Binnen een paar tellen sta je beneden en zie je de directeur naast je moeder in de keuken staan. ‘’Wat is er aan de hand?’’, vraag je voorzichtig, terwijl je de keelontsteking voelt branden. Je ziet hoe de directeur een papier tevoorschijn haalt uit zijn broekzak. ‘’Het is zover’’, zegt de directeur rustig. ‘’De tewerkstellingslijst* is vandaag binnengekomen en jouw naam staat er op. Je bent opgeroepen om op een scheepswerf in Duitsland te gaan werken.’’